Tydzień temu pisałam Wam o fluorze, który jest najbardziej elektroujemnym pierwiastkiem. Tym razem przeniesiemy się na drugi koniec skali elektroujemności, aby poznać FRANS, czyli najmniej elektroujemny pierwiastek! Do dzieła!
Właściwości fransu
Symbol: Fr
Nazwa łacińska: Francium
Liczba atomowa: 87
Pierwiastek promieniotwórczy: tak
Grupa układu okresowego pierwiastków: 1 — litowce
Odkrycie: 1939
Odkrywca: Perey Marguerite Catherine
W przyrodzie występuje tylko jeden, najtrwalszy izotop fransu 223Fr, który rozpada się po 22 min! Niewiele wiadomo o tym pierwiastku, właśnie z powodu jego krótkiego czasu życia. Rozchodzi się w powietrzu tak szybko, że nie znaleziono dla niego żadnego praktycznego zastosowania.
Czym jest RADIOAKTYWNOŚĆ?
Spójrzcie na powyższy kafelek wycięty z układu okresowego. Widzicie ten charakterystyczny czarno-żółty, okrągły symbol w prawym górnym rogu obok nazwy fransu? Taki jakby… wiatraczek? To jednak nie jest wiatraczek a oznaczenie źródła emitującego szkodliwe dla nas w większych dawkach promieniowanie. Stąd nazwa „promieniotwórczość” stosowana zamiennie z „radioaktywnością”. Pierwiastki radioaktywne to takie, których jądra atomowe mogą samorzutnie się rozpadać w taki sposób, że przekształcają się w inne pierwiastki, a przy tym emitują promieniowanie alfa, beta lub gamma. Organizmy żywe są wrażliwe na to promieniowanie, a jego duże dawki mogą spowodować chorobę popromienną. To jakie nowe pierwiastki powstaną jest wiadome, dzięki znajomości tzw. szeregów promieniotwórczych. Naukowcy po latach badań określili jakie pierwiastki rozpadają się na jakie, aż w końcu po wielu rozpadach powstanie pierwiastek trwały, który już dalej nie ulega temu procesowi. Zobaczcie jak wygląda taki szereg w przypadku izotopu uranu 238U.
Zjawisko promieniotwórczości w środowisku naturalnym odkrył najpierw Henri Becquerel, natomiast później już w warunkach laboratoryjnych dokonali tego wspólnie Maria Skłodowska-Curie, Piotr Curie oraz Henri Becquerel. Za swoje osiągnięcie oraz badania w tym zakresie otrzymali w 1903 roku Nagrodę Nobla z fizyki. Dla uczczenia osiągnięć pioniera tych badań jednostką radioaktywności w układzie SI jest dziś bekerel (Bq). 1 Bq oznacza 1 rozpad na sekundę.
Pierwiastki radioaktywne np. uran (U), czy tor (Th) stosuje się korzystnie w diagnostyce medycznej (np. do prześwietleń), leczeniu nowotworów w tzw. radioterapii, czy do sterylizacji żywności. Ponad to atomy promieniotwórcze są też wykorzystywane w broni jądrowej czy elektrowniach atomowych.
Frans jako najmniej elektroujemny pierwiastek
Frans nie przyciąga on elektronów, ale łatwo je oddaje, dzięki czemu jest równie reaktywnym pierwiastkiem jak fluor i chętnie tworzy wiązania chemiczne. Można go też określić mianem najbardziej elektrododatniego pierwiastka. Jak już wspomniałam frans jest bardzo nietrwałym pierwiastkiem, który istnieje zaledwie minuty, co powoduje, że nie udało się go dotąd zbadać. Nie ma też dla niego zastosowań, ponieważ nie są dokładnie znane jego właściwości. To bardzo tajemniczy pierwiastek!
Marguerite Catherine Perey– odkrywczyni fransu
Marguerite Catherine Perey (1909-1975) była francuską chemiczką i fizyczką. Po uzyskaniu tytułu chemika otrzymała pracę w Instytucie Radowym gdzie była asystentką samej Marii Skłodowskiej-Curie. Pierwszym jej zadaniem naukowym było oczyszczenie aktynu 227Ac. W 1939 roku w trakcie swoich badań Perey doszła do wniosku, że aktyn ulega charakterystycznemu rozpadowi, w wyniku którego powstaje nowy pierwiastek emitujący promieniowanie β.Pierwiastkiem tym był FRANS, który nazwano tak na cześć Francji. Okazał się on być najmniej elektroujemnym pierwiastkiem i najbardziej reaktywnym metalem alkalicznym.
Perey za swoja pracę i osiągnięcia otrzymała wiele ważnych odznaczeń i nagród Francuskiej Akademii Nauk, czy Francuskiego Towarzystwa Chemicznego, a w 1962 roku została wybrana jako pierwsza kobieta do Francuskiej Akademii Nauk. Niestety u badaczki zdiagnozowano raka kości, który prawdopodobnie był skutkiem jej pracy z pierwiastkami radioaktywnymi. Nie mogła już później kontynuować pracy naukowej.
Frans a Chemiczny Detektyw
Pamiętajcie, że naszą główną inspiracją jest gra Chemiczny Detektyw! Dzięki niej możecie szybko i łatwo nauczyć się całego układu okresowego pierwiastków!
Zajrzyjcie do naszego sklepu, żeby nabyć swoją własną grę!
Dodaj komentarz